ડિજિટલ ઉપકરણોથી ઘેરાયેલી દુનિયામાં રહેવું એ ચોક્કસપણે એક વરદાન છે. જો કે, જ્યારે તે જ ગેજેટ્સ એક મજબૂરી બની જાય છે, ત્યારે તે આપણા જીવન માટે નુકસાનકારક સાબિત થવા લાગે છે. સ્માર્ટફોનનું વ્યસન માત્ર પુખ્ત વયના લોકોમાં જ નહીં પરંતુ બાળકોમાં પણ દીસવે ને દિવસે વધતું જાય છે.

રાષ્ટીય સુરક્ષા આયોગ દ્વારા હાથ ધરવામાં આવેલા અભ્યાસ મુજબ, લગભગ 23.80 ટકા બાળકો સૂવાના સમય પહેલા સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ કરે છે અને 37.15% બાળકો સ્માર્ટફોનના ઉપયોગને કારણે એકાગ્રતાના સ્તરમાં ઘટાડો અનુભવે છે.

2019 માં પ્રકાશિત થયેલા અન્ય અભ્યાસમાં 2011 અને 2017 વચ્ચે પ્રકાશિત થયેલા 41 અભ્યાસોનું મૂલ્યાંકન કરવામાં આવ્યું હતું અને સૂચવવામાં આવ્યું હતું કે 23% બાળકો “સમસ્યાવાળા સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ” કરે છે જે તેમના માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર નકારાત્મક અસર કરે છે.

સ્માર્ટફોન પર વધુ સમય વિતાવવાથી બાળકોના શારીરિક અને માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર વિપરીત અસર થાય છે. બાળકોના વર્તન, ઊંઘમાં ખલેલ, હતાશા, સ્થૂળતા, નર્વસ સિસ્ટમની સમસ્યાઓ અને ધીમી સામાજિક કુશળતા એ ફોનના વધુ પડતા ઉપયોગની કેટલીક આડ અસરો છે.

ફરજિયાત વર્તન : ફોનનો વધુ પડતો ઉપયોગ બીજી સમસ્યા સર્જી શકે છે અને તે છે ફરજિયાત વર્તન, જેમાં વારંવાર એક જ વસ્તુનું પુનરાવર્તન કરવાની ઇચ્છા હોય છે. આ કિસ્સામાં તે ફોનને વારંવાર ચેક કરી શકે છે, તેનાથી દૂર થઈ શકતો નથી, હંમેશા બેટરી સમાપ્ત થવાની ચિંતા અથવા ચાર્જર ભૂલી જવું વગેરે. જ્યારે આ પરિબળો બાળકના રોજિંદા જીવનને અસર કરવાનું શરૂ કરે છે, ત્યારે તેનો સ્માર્ટફોનનો ઉપયોગ વધુ પડતો થઈ જાય છે.

આ સંકેતોને અવગણશો નહીં : જો તમે ઈચ્છો છો કે તમારું બાળક આ વ્યસનમાંથી ઝડપથી મુક્ત થાય અને તેના જીવન પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે, તો સૌથી પહેલા તેનામાં રહેલા આ વ્યસનના લક્ષણોને ઓળખવાનો પ્રયાસ કરો. આગળ અમે તમને બાળકોમાં ફોનની લતના કેટલાક લક્ષણો અથવા ચિહ્નો જણાવી રહ્યા છીએ.

ચિહ્નો શું છે : અનિદ્રા અથવા ઊંઘમાં મુશ્કેલી, ફોન વિશે ચિંતા, ગુસ્સો અને આક્રમકતા, મજબૂરી, સ્વ-અલગતા અને પ્રિયજનોથી દૂર રહેવું અને ફોન ન મળે ત્યારે બેચેની અને ગુસ્સો કરવો.

શુ કરવુ : જો તમે તમારા બાળકમાં આવા સંકેતો જોઈ રહ્યા છો અને તમને લાગે છે કે તમારું બાળક સ્માર્ટફોનનું વ્યસની બની ગયું છે, તો તમારે આ વ્યસનમાંથી મુક્તિ મેળવવા માટે કામ કરવું જોઈએ. આ માટે બાળકને એવી પ્રવૃત્તિઓમાં જોડાવા માટે કહો જેમાં તેને રસ હોય. અહીં તેનું ધ્યાન વિભાજિત કરવામાં આવશે.

બાળકને ફોનનું નુકસાન બતાવો : એક ઉંમર પછી બાળકો પણ બુદ્ધિશાળી બની જાય છે અને પોતાના સારા-ખરાબ વિશે વિચારવા લાગે છે, તો તમે તેને કહો કે કેવી રીતે ફોનનું વ્યસન માત્ર તેની તબિયત જ નહીં પણ તેની કારકિર્દીને પણ બગાડી શકે છે.

Leave a comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *