દૂધ તમારા આહારનો સૌથી મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે. દરેકના ઘરે દૂધ અને દૂધની બનાવટોનું દરરોજ સેવન કરવામાં આવે છે. બાળકોથી લઈને વૃદ્ધો સુધી દરેકને દૂધ પીવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. દરરોજ ખાવામાં આવતી ઘણી વસ્તુઓમાં દૂધનો ઉપયોગ થાય
દૂધ પીવાના ફાયદા શું છે?: દૂધને સંપૂર્ણ આહાર માનવામાં આવે છે. આ એટલા માટે છે કારણ કે તેમાં શરીરની સારી કામગીરી માટે જરૂરી તમામ પોષક તત્વો હોય છે. દૂધ એ પ્રોટીન, કેલ્શિયમ, કેલ્શિયમ, વિટામિન B2 (રિબોફ્લેવિન), વિટામિન B12, પોટેશિયમ, ફોસ્ફરસ, વિટામિન A અને વિટામિન Dનો ભંડાર છે.
દૂધ પીવાથી શું નુકસાન થાય છે? : નિયમિતપણે દૂધ પીવાથી રોગપ્રતિકારક શક્તિ વધે છે, હાડકાં અને દાંત મજબૂત થાય છે, વાળ અને ત્વચાની તંદુરસ્તી સુધરે છે, તાણ અને વજન ઓછું થાય છે, ડાયાબિટીસ નિયંત્રણમાં આવે છે અને સારી ઊંઘ આવે છે. આટલા બધા ફાયદાઓ હોવા છતાં દૂધ પીવાના કેટલાક ગેરફાયદા પણ છે.
હાડકાના નુકશાનનું જોખમ: એવું હંમેશા કહેવાય છે કે દૂધ પીવાથી હાડકા મજબૂત બને છે કારણ કે તેમાં કેલ્શિયમ જોવા મળે છે. પરંતુ પેટાના એક રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે જે લોકો ગાયનું દૂધ પીવે છે તેમના હાડકા નબળા થઈ શકે છે.
PETA માને છે કે પ્રાણી પ્રોટીન જ્યારે તૂટી જાય છે ત્યારે એસિડ ઉત્પન્ન કરે છે અને કેલ્શિયમ એ એસિડ ન્યુટ્રલાઈઝર છે. શરીરને દૂધમાં રહેલા કેલ્શિયમનો ઉપયોગ એસિડને નિષ્ક્રિય કરવા અને તેને બહાર કાઢવા માટે કરવો પડે છે. આ જ કારણ છે કે દરેક ગ્લાસ દૂધ હાડકામાંથી કેલ્શિયમ બહાર કાઢે છે.
પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું જોખમ : અમેરિકન જર્નલ ઑફ ક્લિનિકલ ન્યુટ્રિશનમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસ અનુસાર , દૂધ અને અન્ય ડેરી ઉત્પાદનોનું વધુ સેવન કરવાથી પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું જોખમ વધે છે. સંશોધકોએ 32 જુદા જુદા અભ્યાસોના ડેટાનું વિશ્લેષણ કર્યું અને જાણવા મળ્યું કે ઉચ્ચ ચરબીયુક્ત દૂધ, અન્ય ડેરી ઉત્પાદનો અથવા ચીઝના સેવનથી પ્રોસ્ટેટ કેન્સરનું જોખમ વધી શકે છે.
સ્તન કેન્સરનું જોખમ : NCBI ના એક રિપોર્ટ અનુસાર , દૂધ, પનીર અને અન્ય ડેરી ઉત્પાદનોમાં ફેટનું પ્રમાણ વધુ હોય છે અને આ જ કારણ છે કે તેના સેવનથી સ્તન કેન્સરનો ખતરો રહે છે. લગભગ 10,000 મહિલાઓના અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે જે મહિલાઓએ ઓછી ચરબીવાળો ખોરાક ખાધો છે તેમને સ્તન કેન્સરનું પુનરાવર્તન થવાનું જોખમ 23% ઓછું છે.
સંતૃપ્ત ચરબી હૃદય રોગનું જોખમ વધારે છે : pcrm.org ના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે દૂધ અને અન્ય ડેરી ઉત્પાદનોમાં સંતૃપ્ત ચરબી હોય છે જે ધમનીઓને અવરોધે છે. ડેરી ઉત્પાદનોમાં પણ કોલેસ્ટ્રોલ હોય છે. ચરબી, સંતૃપ્ત ચરબી અને કોલેસ્ટ્રોલ ધરાવતો ખોરાક હૃદય રોગનું જોખમ વધારે છે.
લેક્ટોઝ અસહિષ્ણુતા : લેક્ટોઝ અસહિષ્ણુતા એ પાચનની સમસ્યા છે જેમાં તમારું શરીર લેક્ટોઝને પચાવી શકતું નથી. લેક્ટોઝ અસહિષ્ણુતા દૂધ અને દૂધ ઉત્પાદનો માટે એલર્જી પેદા કરી શકે છે. શિશુઓ અને બાળકો ઉત્સેચકો સાથે જન્મે છે જે લેક્ટોઝને તોડે છે, પરંતુ જેમ જેમ તેઓ મોટા થાય છે તેમ તેમ આ ક્ષમતા ઘટી શકે છે. લેક્ટોઝ અસહિષ્ણુતા હોવાને કારણે પેટમાં અસ્વસ્થતા, ઝાડા અને ગેસ વગેરે થઈ શકે છે.
મિલ્ક પ્રોટીન અને ડાયાબિટીસ : ગાયનું દૂધ પીવાથી પણ પ્રકાર 1 ડાયાબિટીસના જોખમમાં વધારો થાય છે. 3,000 બાળકોના 2001ના અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે ગાયનું દૂધ પીવાથી પ્રકાર 1 ડાયાબિટીસની શરૂઆત થાય છે. આટલું જ નહીં, આ અભ્યાસમાં સંશોધકોએ શોધી કાઢ્યું છે કે જે બાળકોને પ્રથમ ત્રણ મહિના સુધી ગાયનું દૂધ આપવામાં આવ્યું ન હતું તેમનામાં ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસમાં 30 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો.
આ પણ દૂધના ગેરફાયદા છે : PETA અહેવાલ આપે છે કે ગાયના દૂધ અને દૂધના ઉત્પાદનોના વધુ પડતા વપરાશથી ખીલ, અંડાશયનું કેન્સર, દૂધની એલર્જી, એન્ટિબાયોટિક પ્રતિકાર અને વજનમાં વધારો પણ થઈ શકે છે.
નોંધ: આ લેખ ફક્ત સામાન્ય માહિતી માટે છે. તે કોઈપણ રીતે કોઈપણ દવા અથવા સારવારનો વિકલ્પ હોઈ શકે નહીં. વધુ વિગતો માટે હંમેશા તમારા ડૉક્ટરની સલાહ લો.
