ડાયાબિટીસ એક એવો રોગ છે જેમાં લોહીમાં સુગરનું પ્રમાણ ખૂબ વધી જાય છે. આપણે જે ખોરાક ખાઈએ છીએ તેનાથી લોહીમાં ખાંડનું સ્તર વધે છે. આપણા શરીરના કોષોને ઉર્જા માટે ગ્લુકોઝની જરૂર હોય છે. ઇન્સ્યુલિન નામનો હોર્મોન ગ્લુકોઝને તમારા કોષોમાં પ્રવેશવામાં મદદ કરે છે.
પ્રકાર 1 ડાયાબિટીસમાં, શરીર ઇન્સ્યુલિન ઉત્પન્ન કરતું નથી, જ્યારે પ્રકાર 2 ડાયાબિટીસમાં, સ્વાદુપિંડ અપૂરતું ઇન્સ્યુલિન ઉત્પન્ન કરે છે. પૂરતા ઇન્સ્યુલિન વગર, ગ્લુકોઝ સામાન્ય રીતે જેટલી ઝડપથી કોષોમાં પ્રવેશતું નથી.
બ્લડમાં શુગરનું લેવલ વધવાથી શરીરમાં અનેક બીમારીઓનો ખતરો રહે છે. હાઈ બ્લડ શુગરથી હૃદયની બીમારીઓ, કિડની અને ફેફસાંને નુકસાન થઈ શકે છે. લાંબા સમય સુધી હાઈ બ્લડ શુગરને કારણે તેની અસર આંખો અને પગ પર પણ જોવા મળે છે.
ડાયાબિટીસના દર્દીઓને પગની તકલીફ થવી સામાન્ય બાબત છે. હાઈ બ્લડ સુગરના લાંબા સમય સુધી સંપર્કમાં રહેવાથી પગની ચેતાને નુકસાન થાય છે, જેને ડાયાબિટીક ન્યુરોપેથી કહેવાય છે.
ડાયાબિટીક ન્યુરોપેથી પગ સુન્ન થવા, કળતર થવી, દુખાવો થવો અને પગમાં ઝણઝણાટ ની લાગણી થઇ શકે છે. જો આ સમસ્યાની સમયસર સારવાર ન કરવામાં આવે તો પગ કાપવા સુધીની નોબત આવી શકે છે. તો આવો જાણીએ કે ડાયબિટિક ફુટ ના લક્ષણો શું છે?
બ્લડ સુગરમાં પગને ક્યારે કાપવાની જરૂર પડી શકે છે: ડાયાબિટીક ન્યુરોપેથીમાં, હાઈ બ્લડ સુગરને કારણે ચેતા અને રક્ત કોશિકાઓને નુકસાન થાય છે. આવી સ્થિતિમાં, તમે પીડા અનુભવી શકતા નથી. જો તમારા પગમાં કટ, ફોલ્લો કે અલ્સર હોય તો કદાચ તમને તેની જાણ નહીં હોય, જેનાથી ઘામાં ચેપ લાગવાનું જોખમ વધી જાય છે.
પગમાં સંક્રમણ થવા પર તે સારી રીતે સાજો થતો નથી, કારણ કે ક્ષતિગ્રસ્ત રક્તવાહિનીઓ તમારા પગમાં ખરાબ રક્ત પરિભ્રમણનું કારણ બને છે. ચેપ અને નબળા રક્ત પ્રવાહ ગેંગરીન તરફ દોરી જાય છે. ગેંગરીનને કારણે સ્નાયુઓ, ત્વચા અને અન્ય પેશીઓને નુકસાન થવા લાગે છે.
જો ગેંગરીનની યોગ્ય સારવાર ન કરવામાં આવે તો તે પગના ક્ષતિગ્રસ્ત ભાગને કાપવા તરફ દોરી શકે છે. ડૉક્ટર્સ સર્જરી દ્વારા ખરાબ અંગને કાપી નાખે છે જેથી તે આખા શરીરને નુકસાન ન પહોંચાડે.
ડાયાબિટીક ફુટ અલ્સરના લક્ષણો: પગની ચામડીનો રંગ બદલાવો, પગમાં સુન્નતા અને કળતર થવી, પગમાં સંવેદનશીલતા ગુમાવવી, પગમાં ઘા, ક્યારેક ઘામાંથી પરુ નીકળે, ચાલવામાં દુખાવો થાય છે. જો ડાયાબિટીસના દર્દીઓને પગમાં આવા કોઈ લક્ષણો દેખાય તો તરત જ ડોક્ટરને મળો.