મખાના, જેને અંગ્રેજીમાં ફોક્સ નટ્સ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. મખાના એવું ડ્રાય ફ્રુટ છે જે મોટાભાગે ઉપવાસના ભોજન તરીકે ખાવામાં આવે છે. મખાણાના પોષક મૂલ્ય વિશે વાત કરીએ તો, તે સૌથી પૌષ્ટિક નાસ્તામાંનો એક છે જે લોકો શેકીને ખાય છે. ઓછી કેલરી મખાનામાં ખૂબ જ ઓછો ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ હોય છે જે ભૂખને શાંત કરે છે અને વજનને નિયંત્રિત કરે છે.
ડાયાબિટીસના દર્દીઓ આ નાસ્તાને હેલ્ધી નાસ્તા તરીકે ખાઈ શકે છે. પ્રોટીન અને ફાઇબરથી ભરપૂર, મખાનામાં કેલ્શિયમ, પોટેશિયમ અને મેગ્નેશિયમ જેવા ખનિજો ભરપૂર છે, જે શરીરમાં સૂક્ષ્મ પોષકતત્ત્વોની દૈનિક જરૂરિયાતને પૂર્ણ કરે છે. 100 ગ્રામ મખાનાથી 350 કેલરી મળે છે. તેનું સેવન કરવાથી વજન નિયંત્રણમાં રહે છે.
તાજેતરમાં કોંગ્રેસના નેતા રાહુલ ગાંધીએ મખાના અને બદામને આરોગ્યપ્રદ નાસ્તો ગણાવ્યા છે. તેમને આ નટ્સની મદદથી ભારત જોડો પ્રવાસ દરમિયાન આગળ વધવામાં મદદ કરવામાં આવી છે. અગાઉ પણ, 2019 માં, તેણે પોપકોર્નને બદલે બિહારના મખાનાઓને લોકપ્રિય બનાવવાનું વચન આપ્યું હતું .
અમૃતા હોસ્પિટલ, ફરીદાબાદના ચીફ ક્લિનિકલ ન્યુટ્રિશનિસ્ટ ડૉ. ચારુ દુઆ કહે છે કે મખાનામાં પ્રોટીન અને ફાઇબરની માત્રા વધુ હોય છે, જે ભૂખને નિયંત્રિત કરે છે.તેનું સેવન ખાવાની ટેવ પર નિયંત્રણ રાખે છે અને વજન ઓછું કરે છે. તો આવો જાણીએ આ ડ્રાયફ્રુટ્સના સ્વાસ્થ્યને શું ફાયદા છે.
મખાણા એક એવું ડ્રાયફ્રૂટ છે જેનો ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ 55 કરતા ઓછો છે. દૈનિક ધોરણે ઉપયોગમાં લેવાતા ચોખા, ઘઉં અને મેંદા કરતા મખાનાનો ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સ ઓછો છે. તેનું સેવન કરવાથી બ્લડ શુગરનું સ્તર ઝડપથી વધતું નથી.
ફાઈબરથી ભરપૂર મખાના ભૂખને નિયંત્રિત કરે છે અને પેટને લાંબા સમય સુધી ભરેલું રાખે છે. તમે ગમે તેટલું સેવન કરો છો, શરીરમાં કેલરીની માત્રા મર્યાદિત રહે છે.
~
મખાના હૃદયના રોગોનું જોખમ ઘટાડે છે: મખાના મેગ્નેશિયમથી ભરપૂર હોય છે, તે શરીરમાં ઓક્સિજન અને રક્ત પરિભ્રમણને સુધારે છે, જેનાથી હૃદય રોગનું જોખમ ઓછું થાય છે. મખાના તે લોહીમાં રહેલા કેલ્શ્યિમ, પોટેશિયમ અને સોડિયમના લેવલને નિયંત્રીત કરે છે.
મખાનામાં આર્યન પણ હોય છે જે લોહીમાં હિમોગ્લોબિન બનાવવા અને ઓક્સિજનના પ્રવાહ માટે જરૂરી છે. સંશોધન મુજબ મખાનાનું સેવન કોલેસ્ટ્રોલને નિયંત્રણમાં રાખે છે અને હૃદયને સ્વસ્થ રાખે છે.
મખાના વજન ઘટાડે છે: પ્રોટીન અને ફાઈબરથી ભરપૂર મખાનાનું સેવન વજનને નિયંત્રિત કરવામાં અને પેટની ચરબી ઘટાડવામાં મદદ કરે છે. મખાનામાં આર્જીનાઈન, ગ્લુટામાઈન, મેથિઓનાઈન અને સિસ્ટીન જેવા એમિનો એસિડ ભરપૂર માત્રામાં હોય છે.
આ તમામ એન્ટિ-એજિંગ ગુણધર્મો ત્વચાને યુવાન અને સુંદર બનાવે છે. આ સિવાય મખાનામાં ભરપૂર માત્રામાં એન્ટીઓક્સીડેન્ટ ગુણ હોય છે જે બળતરા વિરોધી છે. તેનું સેવન કરવાથી સંધિવા અને સંધિવાના લક્ષણોમાં રાહત મળે છે.
મખાનાને તમે તેને શેકીને પણ ટ્રાય કરી શકો છો. પરંતુ ઘીમાં શેકેલા મખાના સ્વાદિષ્ટ લાગે છે. તેમા શેકેલા મખાના વધારે ક્રન્ચી અને ટેસ્ટી લાગે છે. તમે ઇચ્છો તો મખાનામાં મીઠું અને કાળામરી પાઉડર ઉમેરીને તેનો સ્વાદ વધારી શકો છો. જો તમને ગળ્યું પસંદ હોય તો તમે રાત્રે દૂધમાં મખાના, ખાંડ અને બદામ ઉમેરીને પણ ખાઇ શકો છો.
આ લોકોએ મખાના ન ખાવા જોઈએ:જો તમને કિડનીમાં સ્ટોનની સમસ્યા, ગેસ , ડાયરિયા કે દવાઓ લેતા હોય તો મખાનાનું સેવન કરવાનું ટાળો
