ડાયાબિટીસના મુખ્યત્વે ત્રણ પ્રકાર છે. ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસ, ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ અને સગર્ભાવસ્થા ડાયાબિટીસ. ટાઈપ વન ડાયાબિટીસ એક એવો રોગ છે, જે બાળકોમાં ખૂબ જ સામાન્ય છે. તેને જુવેનાઈલ ડાયાબિટીસ પણ કહેવામાં આવે છે.
પ્રખ્યાત ડાયાબિટીસ નિષ્ણાત ડૉ. વી. મોહન કહે છે કે ટાઇપ વન ડાયાબિટીસ સામાન્ય રીતે 15 વર્ષથી ઓછી ઉંમરના બાળકોમાં થાય છે. એવું પણ શક્ય છે કે માતાપિતાને ડાયાબિટીસ બિલકુલ ન હોય, પરંતુ બાળકને ડાયાબિટીસ થઈ શકે છે.
ટાઇપ વન ડાયાબિટીસ શા માટે થાય છે : ડૉ. વી મોહન કહે છે કે ટાઈપ વન ડાયાબિટીસ એ સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગ છે. આને વધુ સરળ શબ્દોમાં સમજીએ તો તમારા શરીરને બેક્ટેરિયા વગેરેથી રક્ષણ આપતી રોગપ્રતિકારક શક્તિ શરીર સામે કામ કરવાનું શરૂ કરે છે. તંદુરસ્ત પેશીઓને નુકસાન પહોંચાડે છે. તે કહે છે કે 80 થી વધુ સ્વયંપ્રતિરક્ષા રોગો છે, જેમાંથી એક પ્રકારનો ડાયાબિટીસ છે.
ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસના કિસ્સામાં, તમારી રોગપ્રતિકારક શક્તિ સ્વાદુપિંડમાં ઇન્સ્યુલિન ઉત્પન્ન કરતા બીટા કોષોને નુકસાન પહોંચાડવાનું શરૂ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં ઇન્સ્યુલિનનું ઉત્પાદન ઓછું થવા લાગે છે. આ ટાઇપ1 ડાયાબિટીસનું કારણ બને છે.
આરોગ્ય નિષ્ણાતો કહે છે કે ટાઇપ વન ડાયાબિટીસ થવાના અન્ય ઘણા કારણો હોઈ શકે છે . ઉદાહરણ તરીકે, સામાન્ય ફ્લૂ, ઓરી, પોલિયો જેવા અન્ય ચેપ. આ સિવાય જો ઈજાના કિસ્સામાં સ્વાદુપિંડ પર અસર થાય છે, તો ટાઇપ વન ડાયાબિટીસ થવાનું જોખમ રહેલું છે.
ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસના લક્ષણો : રેડક્લિફ લેબ્સના સ્થાપક ડૉ. અરવિંદ કુમાર એક વિડિયોમાં સમજાવે છે કે ટાઈપ 1 ડાયાબિટીસના દર્દીઓનું મોં શુષ્ક હોય છે, ક્યારેક ઉલટી અને ઝાડા થાય છે, વારંવાર પેશાબ થાય છે, બાળકનું અચાનક વજન ઘટે છે. ઘણી વાર થાક લાગે છે અને દ્રષ્ટિ ધૂંધળી હોય છે. આ સિવાય કેટલાક કિસ્સાઓમાં ચહેરા પર ચેપ જેવા લક્ષણો પણ જોવા મળે છે.
ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસ કેવી રીતે શોધી શકાય : ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસ મુખ્યત્વે ત્રણ રીતે શોધી શકાય છે. પ્રથમ રેન્ડમ બ્લડ સુગર ટેસ્ટ, બીજું પેશાબ પરીક્ષણ અને ત્રીજું, પુષ્ટિ માટે hba1c ટેસ્ટ, જેને ગ્લાયકેટેડ હિમોગ્લોબિન ટેસ્ટ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ ટેસ્ટ સરેરાશ લોહીમાં શર્કરાનું સ્તર દર્શાવે છે.
ટાઇપ વન ડાયાબિટીસમાં કઈ સાવચેતી જરૂરી છે : ડો.વી મોહન કહે છે કે ટાઇપ 1 ડાયાબિટીસથી પીડિત બાળકો સામાન્ય બાળકોની જેમ જીવન જીવી શકે છે. માત્ર કેટલીક બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જરૂરી છે. સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે તમારા બ્લડ સુગર લેવલને નિયમિતપણે મોનિટર કરતા રહેવું. ટાઇપ વન ડાયાબિટીસના દર્દીઓએ પણ ઇન્સ્યુલિન લેવું પડે છે, તે ધ્યાનમાં રાખો. ત્રીજી જરૂરી વાત, તંદુરસ્ત આહાર અને નિયમિત કસરત પણ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે.
ટાઇપ વન ડાયાબિટીસના દર્દીઓ કઈ સમસ્યાઓનો સામનો કરી શકે છે : સાયન્સ એક્સ્પ્લોર્ડના રિપોર્ટ અનુસાર, ટાઇપ વન ડાયાબિટીસને કારણે અન્ય ઘણી બીમારીઓ પણ થઈ શકે છે. જો ટાઈપ વન ડાયાબિટીસના દર્દીઓ બ્લડ સુગરના લેવલની અવગણના કરે તો બ્લડ ગંઠાઈ જવાની અને હાઈ બ્લડ પ્રેશરની સમસ્યા થઈ શકે છે. આ સિવાય આંખની સમસ્યા, કિડનીને નુકસાન થવાનું જોખમ અને નર્વસ સિસ્ટમ પર અસર થઈ શકે છે.
આ પણ વાંચો :
ભોજનની 30 મિનિટ પહેલાં 20 ગ્રામ આ ડ્રાયફ્રુટના સેવનથી ડાયાબિટીસથી બચી શકાય છે
શું ડાયાબિટીસના દર્દીઓએ દહીંનું સેવન ન કરવું જોઈએ? જાણો એક્સપર્ટ શું કહી રહ્યા છે
ડાયાબિટીસને નિયંત્રણમાં લાવવા માટે આ મસાલાઓ દવાની જેમ કામ કરે છે
