શિયાળામાં લોકોને સામાન્ય રીતે હાડકાં અને સાંધાઓમાંથી વારંવાર કટ કટ કે ટુક-ટુકનો અવાજ સંભળાય છે. જો કે તે સામાન્ય છે, પરંતુ કેટલીકવાર તે કેટલાક રોગોની નિશાની પણ હોઈ શકે છે. હાડકામાંથી આવતા આ અવાજને ક્રેકીંગ અથવા પોપીંગ પણ કહેવાય છે.
આ અવાજ ત્યાંથી આવે છે જ્યાં બે કે તેથી વધુ હાડકાં મળે છે. આવી જગ્યાએ, હાડકાં એક લવચીક અને મજબૂત કોમલાસ્થિથી ઢંકાયેલા હોય છે, જેની મદદથી તેઓ એકબીજા સાથે અથડાયા વિના આગળ વધે છે. જ્યારે અસ્થિવા આ સાંધાને આવરી લેતી કોમલાસ્થિના સ્તરને નબળી પાડે છે, ત્યારે સાંધાની સપાટી ખરબચડી બની જાય છે અને તેના પર ચાલતી વખતે કટકટ અવાજ આવે છે.
અસ્થિવા ની નિશાની : જો સાંધામાં સતત ક્રેકીંગનો અવાજ આવતો હોય તો તે ઓસ્ટીયોઆર્થરાઈટીસની નિશાની હોઈ શકે છે. ઑસ્ટિયોઆર્થરાઇટિસ એ આર્થરાઇટિસનો એક પ્રકાર છે, જેમાં હાડકાંના સાંધા પર લવચીક પેશીઓની સંખ્યા ઘટવા લાગે છે. ઘૂંટણના સાંધા પર હાજર કોમલાસ્થિ ધીમે ધીમે ખરી જાય છે.
આને કારણે, હલનચલન દરમિયાન ઘૂંટણના સાંધાને નુકસાન થવાનું શરૂ થાય છે અને ત્યાંથી તૂટવા કે તિરાડ જેવા અવાજો આવે છે. આ અવાજો ઘૂંટણમાં વારંવાર આવે છે અને સામાન્ય રીતે દુખાવો થતો નથી. તે વૃદ્ધત્વને કારણે પણ થઈ શકે છે.
શું કરવું જોઈએ : ગોળ અને શેકેલા ચણા ખાઓ : હાડકાં અને સાંધાઓને સ્વસ્થ રાખવા માટે તમારા આહારમાં શેકેલા ચણા અને ગોળનો સમાવેશ કરો. ચણામાં કેલ્શિયમ, કાર્બોહાઇડ્રેટ, પ્રોટીન, વિટામીન અને આયર્ન વધુ માત્રામાં જોવા મળે છે, જે હાડકાના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે.
પલાળેલા મેથીના દાણા ખાઓ: દરરોજ સવારે પલાળેલી મેથીના દાણાનું સેવન કરવું હાડકા માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તમે અડધી ચમચી મેથીના દાણાને આખી રાત પાણીમાં પલાળીને રાખી શકો છો. આ મેથીના દાણાને સવારે ચાવીને ખાઓ અને જે પાણીમાં તેને પલાળીને પી લો. તેનાથી તમારા સાંધામાંથી આવતો અવાજ બંધ થઈ જશે અને દુખાવામાં પણ રાહત મળી શકે છે.
દૂધ પીવાનું ભૂલશો નહીં : તમારા આહારમાં એક ગ્લાસ દૂધનો સમાવેશ કરો. તેમાં કેલ્શિયમ, પ્રોટીન, વિટામિન્સ, પોટેશિયમ અને ફોસ્ફરસ જેવા અન્ય તત્વો મળી આવે છે, જે હાડકાના સ્વાસ્થ્ય માટે ખૂબ જ ફાયદાકારક છે. તેનાથી હાડકાંમાંથી આવતા અવાજ ઓછો થાય છે અને હાડકા પણ મજબૂત બને છે.
શારીરિક પ્રવૃત્તિ કરો : તમે વધુ ને વધુ શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ કરીને પણ આમાંથી રાહત મેળવી શકો છો. જો તમે લાંબા સમય સુધી બેસો અથવા લાંબા સમય સુધી એક જ સ્થિતિમાં ઊભા રહો તો સાંધા જકડાઈ શકે છે અને અવાજ આવે છે. જો તમે આખો દિવસ ડેસ્ક પર બેસો છો, તો ઓછામાં ઓછા દર કલાકે ઉઠવાનું લક્ષ્ય રાખો.