કિડની પત્થરો (જેને રેનલ કેલ્ક્યુલી, નેફ્રોલિથિયાસિસ અથવા યુરોલિથિયાસિસ પણ કહેવામાં આવે છે) એ ખનીજ અને ક્ષારથી બનેલી સખત થાપણો છે જે તમારી કિડનીની અંદર રચાય છે. આહાર, શરીરના વધુ વજન, કેટલીક તબીબી પરિસ્થિતિઓ અને અમુક કેટલી દવાઓ છે. કિડની પત્થરો તમારા મૂત્ર માર્ગના કોઈપણ ભાગને અસર કરી શકે છે.
તમારી કિડનીથી તમારા મૂત્રાશય સુધી અને મોટેભાગે, જ્યારે પેશાબમાં કેન્દ્રિત થાય છે ત્યારે પત્થરો રચાય છે, જે ખનિજોને સ્ફટિકીકરણ અને એક સાથે વળગી રહે છે. કિડનીના પત્થરોનું પસાર થવું ખૂબ પીડાદાયક હોઈ શકે છે, પરંતુ જો તે સમયસર રીતે ઓળખાય તો પત્થરો સામાન્ય રીતે કાયમી નુકસાન પહોંચાડતા નથી.
તમારી પરિસ્થિતિને આધારે, તમારે કિડનીમાં પથરી ને બહાર નીકળવા માટે દુખાવાની દવા લેવી અને પુષ્કળ પ્રમાણમાં પાણી પીવું જોઈએ .અને પુષ્કર પ્રમાણમાં છાશનું પ્રમાણ રાખવું જોઈએ . ઉદાહરણ તરીકે, જો પેશાબની નળીમાં પત્થરો ભેગા હોય, પેશાબના ચેપ સાથે સંકળાયેલા હોય અથવા ગૂંચવણો ઉભી કરે તો – ઓપેરશનની જરૂર પડી શકે છે.
લક્ષણો : પાંસળીની નીચે, બાજુ અને પીઠમાં તીવ્ર અને તીક્ષ્ણ જેવી પીડા થશે. પીડા જે નીચલા પેટ અને જંઘામૂળમાં ફેલાય છે અને તેની તીવ્રતામાં વધઘટ થાય છે પેશાબ કરતી વખતે પીડા અને જલન જેવું લાગશે. ગુલાબી, લાલ અથવા ભૂરા પેશાબ, વાદળછાયું અથવા દુર્ગંધયુક્ત પેશાબ જોવા મળશે.
સામાન્ય કરતાં વધુ વખત પેશાબ કરવો અથવા ઓછી માત્રામાં પેશાબ કરવો. ઉબકા અને ઉલટી અને જો ચેપ હોય તો તાવ અને શરદી થાય. કિડનીના પથ્થરને કારણે થતી પીડા બદલાઈ શકે છે. જેમ કે, અલગ જગ્યાએ પથરી ખસી જાય તો દુખાવાની તીવ્રતામાં વધારો થાય – કારણ કે પથરી તમારા પેશાબની નળીઓમાંથી પસાર થાય છે.
નિવારણ :-
પુષ્કર પ્રમાણમાં પાણી પીવું : સામાન્ય રીતે દિવસમાં 2.1 ક્વાર્ટ્સ (2 લિટર) પેશાબ પસાર કરવા માટે પૂરતા પ્રવાહી પીવાની સલાહ આપે છે. તમે પૂરતું પાણી પી રહ્યા છો તેની ખાતરી કરવા માટે તમારે કેટલી વાર પેશાપ કરવા ગયા છો તે ધ્યાનમાં રાખવું . જો તમે ગરમ, શુષ્ક વાતાવરણમાં રહો છો અથવા તમે વારંવાર કસરત કરો છો, તો તમારે પૂરતું પેશાબ પેદા કરવા માટે વધુ પાણી પીવાની જરૂર પડી શકે છે.
જો તમારું પેશાબ હળવું અને સ્પષ્ટ હોય, તો તમે પૂરતું પાણી પીતા હોવ. ઓક્સાલેટ (ચીકણાં પદાથો) થી સમૃદ્ધ ખોરાક ઓછો લો. જો તમે કેલ્શિયમ ઓક્સાલેટ પત્થરો બનાવવાનું વલણ ધરાવો છો, તો તમારે – બીટ, ભીંડા, પાલક, સ્વિસ ચાર્ડ, શક્કરીયા, બદામ, ચા, ચોકલેટ, કાળા મરી અને સોયા ઉત્પાદનોનો સમાવેશ થાય છે.
કેલ્શિયમ સપ્લિમેન્ટ લેતા પહેલા તમારે ડૉક્ટર ને એક વાર જાણ કરવી કારણકે કે આને કિડનીમાં પથરી થવાનું જોખમ વધારે છે. તમે ભોજન સાથે પૂરક લઈને જોખમ ઘટાડી શકો છો. કેલ્શિયમથી ઓછું આહાર કેટલાક લોકોમાં કિડની પથ્થરની રચનામાં વધારો કરી શકે છે.
જોખમી પરિબળો:
કુટુંબ અથવા વ્યક્તિગત ઇતિહાસ: જો તમારા પરિવારમાં કોઈને કિડનીમાં પથરી થઈ હોય, તો તમને પણ પથરી થવાની શક્યતા છે. જો તમારી પાસે પહેલાથી જ એક અથવા વધુ કિડની પત્થરો છે, તો તમને બીજાના વિકાસનું જોખમ વધારે છે. પૂરતા પ્રમાણમાં પાણી ન પીવાથી :દરરોજ પૂરતું પાણી ન પીવાથી કિડનીમાં પથરી થવાનું જોખમ વધી શકે છે. જે લોકો ગરમ, સૂકી આબોહવામાં રહે છે અને જેઓ ખૂબ પરસેવો કરે છે તેઓ અન્ય લોકો કરતા વધારે જોખમમાં હોઈ શકે છે.
દરરોજ પૂરતો આહાર લેવો :-પ્રોટીન, સોડિયમ (મીઠું) અને ખાંડ વધારે હોય તેવા આહારને ખાવાથી અમુક પ્રકારના કિડની પથરીનું જોખમ વધી શકે છે. તમારા આહારમાં વધારે મીઠું કેલ્શિયમની માત્રામાં વધારો કરે છે જે તમારી કિડનીને ફિલ્ટર કરવું જોઈએ અને કિડનીમાં પથરી થવાનું જોખમ નોંધપાત્ર રીતે વધારે છે. સ્થૂળતા:હાઈ બોડી માસ ઈન્ડેક્સ (BMI), મોટી કમરનું કદ અને વજન વધવાથી કિડનીમાં પથરી થવાનું જોખમ વધ્યું છે.
પાચન રોગો અને શસ્ત્રક્રિયા : ગેસ્ટ્રિક બાયપાસ સર્જરી, બળતરા આંતરડા રોગ અથવા ક્રોનિક ઝાડા પાચન પ્રક્રિયામાં ફેરફાર લાવી શકે છે. જે તમારા કેલ્શિયમ અને પાણીના શોષણને અસર કરે છે, તમારા પેશાબમાં પથ્થર બનાવતા પદાર્થોની માત્રામાં વધારો કરે છે. અન્ય ,તબીબી પરિસ્થિતિઓ : જેમ કે રેનલ ટ્યુબ્યુલર એસિડોસિસ, સિસ્ટીન્યુરિયા, હાઇપરપેરાથાઇરોઇડિઝમ અને વારંવાર પેશાબની નળીઓનો વિસ્તાર ચેપ કિડની પત્થરોનું જોખમ વધારી શકે છે.
કેટલીક પૂરક દવાઓ : જેમ કે વિટામિન સી, આહાર પૂરવણીઓ, રેચક (જ્યારે વધારે પડતો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે), કેલ્શિયમ આધારિત એન્ટાસિડ્સ અને માઇગ્રેઇન્સ અથવા ડિપ્રેશનની સારવાર માટે ઉપયોગમાં લેવાતી કેટલીક દવાઓ, કિડની પત્થરોનું જોખમ વધારી શકે છે.
તમને અમારી આ પોસ્ટ પસંદ આવી હોય તો આગળ જરૂરથી શેર કરજો, જેથી બીજા સુધી આ માહિતી પહોંચે. ગુજરાતી ભાષામાં આવી અવનવી સ્વાસ્થ્ય અને ફિટનેસ વિષે ઘરે બેસી માહિતી જાણવા અને શીખવા માટે અમારાં Page ” ગુજરાત હેલ્થ ટીપ્સ અને ફિટનેસ” ને Like & Follow કરો. Follow કરવાં માટે અહી Click કરો ગુજરાત હેલ્થ ટીપ્સ અને ફિટનેસ.
