વજ્રાસન ને સંસ્કૃત શબ્દો ‘વજ્ર’ અને ‘આસન’ થી બનેલો છે. પુરાણકથામાં, વ્રજ એ ઇન્દ્રદેવનું શસ્ત્ર છે, જેનો હિન્દુ પુરાણકથામાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે. તેનો અર્થ શક્તિ છે. આસનનો અર્થ મુદ્રા થાય છે, જેમાંથી આ આસનનો અર્થ છે – મુદ્રા જે શક્તિ આપે છે.
વજ્રાસનને થન્ડરબોલ્ટ પોઝ, એડમેંટાઇન પોઝ, ડાયમંડ પોઝ, નોસિંગ પોઝ અને પેલ્વિક પોઝ જેવા અન્ય નામોથી પણ ઓળખવામાં આવે છે. આ મુદ્રામાં, તમારે તમારા ઘૂંટણ પર બેસવું પડશે અને થોડીવાર તે સ્થિતિમાં બેસી રહેવું પડશે. તે જાંઘ, પગ, હિપ્સ, ઘૂંટણ, પીઠ અને પગની ઘૂંટી પર કામ કરે છે.
વજ્રાસન કરવાની યોગ્ય રીત :-
- ઘૂંટણિયે બેસો.
- તમારા નીચલા પગ પાછળની તરફ લંબાવો.
- અંગૂઠા એકબીજાને ટચ થવા જોઈએ.
- તમારા પગની ઘૂંટી પર બેસો. તમારા પગની ઘૂંટી અને જાંઘ પરના સ્નાયુઓ પર તમારા હિપ્સ સાથે બેસો.
- તમારી કમરને સીધી રાખો.
- તમારા માથાને સીધુ રાખો અને તમારા બંને હાથ જોડી રાખવાના છે.
- તમારી આંખો બંધ કરો (જો તમારે ધ્યાન કરવું હોય તો)
- તમારા શ્વાસ પર ધ્યાન આપો.
જો તમે કોઈ પણ યોગાસન કરવાની શરૂઆત કરો તો માત્ર 5-10 મિનિટ માટે જ કરો.પછી ધીમે ધીમે સમય સમય વધારી શકો છો.
વજ્રાસનના ફાયદા :- આ આસન ખૂબ જ સરળ છે અને તમે દિવસના કોઈ પણ સમયે તમે કરી શકો છો અને જો તમને ફક્ત અમુક સમય માટે કોઈ ચોક્કસ સ્થિતિમાં બેસીને ઘણા ફાયદાઓ થતા હોય તો જરૂર થોડો સમય કાઢીને આ આસન કરવું. વજ્રાસન કરવાથી કયા કયા ફાયદા થાય છે.
આપણા શરીરને સ્વસ્થ રાખવા માટે કસરત કરવાથી ખુબજ ફાયદો થાય છે. યોગ શરીરમાં લોહીનું પરિભ્રમણ સુધારવામાં મદદ કરે છે. વજ્રાસન તમારા શરીરના નીચલા ભાગમાં લોહીનો પ્રવાહ ધીમો કરે છે, જે પાચક અવયવોમાં લોહીનો પ્રવાહ વધારે છે. આ તમારી પાચક શક્તિને મજબુત બનાવે છે અને વધુ સારી રીતે પાચન થાય છે એસિડિટી ઓછી થાય છે.
વજ્રાસનની પ્રેક્ટિસ તમારી કમરને સીધી કરવામાં મદદ કરે છે, જે સાયટિકાની સમસ્યાઓ અને પીઠના દુખાવામાં ઘટાડો કરી શકે છે. જો તમે આ આસનનો નિયમિત કરો તો તમને ખુબ ફાયદો થશે.
જો તમે કબજિયાત, પેટની બીમારી, પાચનની સમસ્યા અથવા એસિડિટીથી પીડિત છો, તો તમારે વજ્રાસનનો અભ્યાસ કરવો જ જોઇએ. તે તમારા નીચલા શરીરને લચીલું બનાવે છે, તમારા લૈંગિક અવયવોને મજબૂત કરે છે, શરીરના સ્નાયુઓને મજબૂત કરે છે, સાંધાનો દુખાવો અને પેશાબની સમસ્યાઓ મટાડે છે.
નિયમિત વજ્રાસન કરવાથી પેટની ચરબી ઓછી કરી શકો છો . જમ્યા પછી વજ્રાસન કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે, તે તમને પેટ અને પેટ સંબંધિત સમસ્યાઓથી રાહત આપે છે.
દરરોજ વજ્રાસન નિયમિત કરવાથી તમે થોડા અઠવાડિયામાં પેટની ચરબી ઓછી કરી શકશો. વજ્રાસન એક ધ્યાન મુદ્રામાં છે. આ કરવાથી મનની બેચેની ઓછી થાય છે અને એકાગ્રતા વધે છે.
મોટાભાગના યોગ આસનોની જેમ વ્રજ-આસન પણ મનને શાંત કરે છે અને ચેતાને આરામ આપે છે. આ આસન કરતી વખતે ધીમી અને ઉંડો શ્વાસ લેવાથી તમે ધ્યાનની સ્થિતિમાં આવી શકો છો.
વજ્રાસન કરતી વખતે આ સાવચેતી રાખવી: આ આસન એક સલામત આસનો છે. જો કે, તેની પ્રેક્ટિસ દરમિયાન તમારે કેટલીક બાબતો વિશે સાવચેત રહેવું જોઈએ. જો તમને ઘૂંટણની તકલીફ હોય અથવા ઘૂંટણની સર્જરી કરાઈ હોય તો આ આસન કરવાનું ટાળો. સગર્ભા સ્ત્રીઓને સલાહ આપવામાં આવે છે કે જો તેઓ આ આસનનો અભ્યાસ કરે છે તો તેમના ઘૂંટણની વચ્ચે થોડો અંતર રાખવો.
તમારી કરોડરજ્જુ પર વધારે દબાણ ન કરો. તમારે બેસવા માટે તમારી કરોડરજ્જુને વાળવાની જરૂર નથી અથવા તેના પર વધુ દબાણ બનાવવાની જરૂર નથી. કુદરતી રીતે તમે કરી શકો તેટલા સીધા બેસો અને પછી ધીમે ધીમે તેના પર કામ કરો.
જો તમે આંતરડાના અલ્સર, હર્નીયા અથવા કોઈ મોટી અથવા નાની આંતરડાને લગતી કોઈ સમસ્યાથી પીડાતા હોવ તો આ આસનોનો યોગ યોગ ટ્રેનરના માર્ગદર્શન હેઠળ જ કરો.